Do tej pory panowało powszechne przekonanie, iż tylko umowa o dzieło zawarta z pracownikiem stwarza możliwości do korzystania z 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów. Okazuje się, że możliwość korzystania z podwyższonych kosztów przysługuje również pracownikom zatrudnionym na podstawie innych umów, jak na przykład umowa zlecenie czy umowa o pracę. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się jakie warunki muszą zostać spełnione aby pracownik mógł uzyskać prawo do 50% kosztów niezależnie od rodzaju obowiązującej go umowy.
Uprawnienie do 50% kosztów uzyskania przychodów stosuje się między innymi z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych. Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości i przeznaczenia, jest traktowany jako przedmiot prawa autorskiego. Prawo pokrewne do prawo do artystycznych wykonań, prawo do fonogramów/wideogramów, prawo do nadań programów, do pierwszych wydań itp. Zgodnie z ustawą przychody uzyskane z tych źródeł stwarzają możliwości naliczenia 50% kosztów uzyskania przychodów.
Forma zatrudnienia, w ramach której pracownik uzyskuje przychód z praw autorskich nie ma znaczenia, jednak taka umowa (zwłaszcza umowa o pracę) powinna jasno określać część wynagrodzenia przyznanego za korzystanie z prawa autorskiego oraz część przyznaną za inne czynności, tak zwane „typowe obowiązki pracownicze” (nie regulowane prawem autorskim). Jeżeli w umowie o pracę nie ma odpowiednich zapisów stwierdzających, że pracownik korzysta z prawa autorskiego, to nie ma podstaw, aby do części przychodów uzyskanych w wyniku pracy nad utworem zastosować podwyższone 50% koszty uzyskania przychodu w zeznaniu rocznym.
Należy pamiętać, że 50-procentowe koszty uzyskania przychodów obliczane są od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe. Jeśli pracownik, oprócz pracy twórczej, wykonuje na rzecz pracodawcy także inne czynności konieczne jest wyodrębnienie z wynagrodzenia części związanej z przeniesieniem praw autorskich (w takiej sytuacji tylko w odniesieniu do tej części będzie możliwe zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50%). Jeżeli pracownik (projektant, grafik, programista) w danym miesiącu otrzyma wynagrodzenie w wysokości 8000 złotych, z czego 6000 zł to wynagrodzenie z tytułu korzystania z praw autorskich, a pozostała kwota (2000 zł) to wynagrodzenie za wykonywanie pozostałych obowiązków niebędących przedmiotem prawa autorskiego, to koszty uzyskania przychodów obliczane są dwukrotnie – 50% od wynagrodzenia (6000 zł) będącego przedmiotem praw autorskich, pomniejszonego o wysokość składek społecznych i od pozostałej kwoty (2000 zł).
Warto również zapamiętać, że w danym roku podatkowym łączne 50-procentowe koszty uzyskania przychodów nie mogą przekroczyć połowy kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej.