Pracodawca na mocy zawartej umowy o pracę z pracownikiem zobowiązuje się do wypłaty stosownego wynagrodzenia. Jego kwota może zostać pomniejszona o pewne potrącenia, jeśli zatrudniony ma długi wobec innych osób czy instytucji. Nie można przy tym zabrać mu całej pensji, ponieważ jest ona do pewnego stopnia prawnie chroniona.
Potrącenia z wynagrodzenia
Zgodnie z art. 87 § 1 Kodeksu Pracy pracodawca ma prawo dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika, bez konieczności uzyskiwania jego zgody, jeśli dotyczą one:
-
świadczeń alimentacyjnych, które są potrącane na mocy tytułów wykonawczych,
-
innych należności, które egzekwują określone organy posiadające tytuły wykonawcze,
-
zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
-
kar pieniężnych, które przewidziane zostały w art. 108 Kodeksu Pracy.
Lista wymienionych potrąceń nie jest przypadkowa, ponieważ pracodawca musi ich dokonywać w takiej właśnie kolejności. W pierwszych dwóch przypadkach powinien on to zrobić w terminie 7 dni od otrzymania pisma zajęcia wynagrodzenia pracownika oraz przekazać komornikowi wszelkie wymagane przez niego informacje.
Ograniczona kwota potrąceń
Nie można przy tym zabrać pracownikowi całego wynagrodzenia. Suma potrąceń, zgodnie z art. 87 § 3 Kodeksu Pracy może wynieść:
-
do wysokości 3/5 (60 proc.) wynagrodzenia, jeśli chodzi o potrącanie świadczeń alimentacyjnych na mocy tytułów wykonawczych,
-
do wysokości ½ wynagrodzenia, w przypadku innych świadczeń niż alimentacyjne, gdzie potrącenie dokonywane jest na mocy tytułów wykonawczych,
-
do wysokości 1/10 wynagrodzenia pozostającego do wypłaty po dokonaniu innych potrąceń, w odniesieniu do kar pieniężnych przewidzianych w Kodeksie Pracy, choć kara za jedno wykroczenie nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika.
Po dokonaniu obowiązkowych potrąceń do dyspozycji pracownika powinna pozostać pewna kwota wynagrodzenia. Prawo pracy wskazuje, że istnieje ochrona płacy pracownika z tytułu minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale nie obowiązuje ona w przypadku potrącania świadczeń alimentacyjnych. Dla pozostałych zobowiązań ustalono trzy poziomy wynagrodzenia, które nie mogą zostać przekroczone przy realizacji potrąceń przez pracodawcę:
-
75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek ZUS oraz zaliczki na PIT – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
-
90 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek ZUS oraz zaliczki PIT – przy potrącaniu kar pieniężnych,
-
100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek ZUS oraz zaliczki PIT – w pozostałych przypadkach.
Istnieje również możliwość, że pracownik wyrazi pisemną zgodę na potrącenia z jego pensji, ale i tu istnieją ograniczenia do wysokości 80 proc. minimalnego wynagrodzenia netto przy potrącaniu należności wobec osób trzecich oraz do 100 proc. takiego wynagrodzenia przy potrącaniu należności wobec pracodawcy.