W październiku 2013 roku miała miejsce nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług w związku z którą poszerzono listę produktów objętych, tak zwanym odwrotnym obciążeniem. W praktyce podatnicy mają wiele trudności z prawidłowym rozliczeniem podatku VAT od tych produktów. Główna, obowiązująca zasada w transakcjach sprzedaży objętych odwrotnym obciążeniem jest taka, że to nabywca zobowiązany jest do naliczania podatku VAT.
Każdy podatnik, który sprzedaje, któryś z towarów wymienionych w załącznikach 11 i 13 ustawy o podatku od towarów i usług, powinien wystawiać faktury, nie wykazując w nich stawek podatku. Ponadto, na fakturach musi znaleźć się adnotacja, że transakcja objęta jest odwrotnym obciążeniem. Do towarów o których mowa we wspomnianych załącznikach zalicza się między innymi: żelazostopy, surowce wtórne z papieru i tektury, z tworzyw sztucznych, z gumy, niebezpieczne odpady zawierające metal, druty z miedzi i jej stopów, drut ciągniony na zimno ze stali niestopowej, miedź rafinowana i stopy miedzi, nieobrobione plastyczne, stopy wstępne miedzi, wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki. Zastosowanie odwrotnego obciążenia, może zaistnieć, gdy: sprzedawcą towarów jest podatnik, gdzie sprzedaż nie jest zwolniona z VAT na podstawie art. 113 ust 1 i 9 – wysokość obrotów do 150000 złotych, nabywca jest czynnym podatnikiem VAT lub jest zwolniony z płacenia podatku, a przedmiotem transakcji nie są towary wyłącznie wykorzystywane na cele działalności zwolnionej z podatku.
Podstawą opodatkowania przez nabywcę jest kwota stanowiąca zapłatę, wykazana na fakturze. Poprawne rozliczenie transakcji przebiega poprzez opodatkowanie właśnie tej kwoty.
Jeszcze w 2013 roku celem udokumentowania zdarzenia, przy transakcjach objętych obowiązkiem rozliczenia podatku VAT praz nabywcę była faktura wewnętrzna. Początek roku 2014 wprowadził pewne ułatwienia w tym zakresie, likwidując jednocześnie z przepisów całkowicie definicję faktury wewnętrznej. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że nie zastąpiono jej innymi dokumentami. Likwidacja faktury wewnętrznej zdejmuje z podatnika obowiązek wystawiania jakiegokolwiek dokumentu wewnętrznego, a podatek VAT można obliczyć bezpośrednio na fakturze otrzymanej od dostawcy i następnie od razu ująć na tej podstawie w rejestrach VAT.
Czynni podatnicy mogą odliczyć naliczony podatek, wówczas, gdy towary, które zostały nabyte wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Powinien zostać spełniony warunek: należy uwzględnić podatek należny wynikający z tytułu transakcji odwrotnego obciążenia w deklaracji , gdzie jest on zobowiązany rozliczyć ten podatek.
Zapis w księgach rachunkowych, u nabywcy, będzie wyglądał następująco:
- VAT należny: Wn „Rozliczenie zakupu”, Ma „VAT należny”
- VAT naliczony: Wn „VAT naliczony i jego rozliczenie”, Ma „Rozliczenie zakupu”
Prawidłowym, będzie również zapis z pominięciem konta „Rozliczenie zakupu”.