Przy prowadzeniu działalności gospodarczej przedsiębiorca wykorzystuje różnego rodzaju środki trwałe. Mogą mieć różne pochodzenie – zostać kupione, ale też może je wytworzyć we własnym zakresie. Jak powinien rozliczyć on wytworzenie środka trwałego w ramach księgowości firmowej?
Wartość początkowa wytworzonego środka trwałego
Generalnie środki trwałe pod względem księgowym muszą zostać wycenione z chwilą ich nabycia, według ogółu kosztów, jakie pozostają w bezpośrednim związku z ich zakupem lub wytworzeniem. W tym wypadku, jeśli mowa jest o środkach trwałych wytworzonych we własnym zakresie, pod uwagę trzeba wziąć koszt wytworzenia. Tak powstaje wartość początkowa, która jest niezbędna dla procedury amortyzacji środków tego rodzaju. Podlega wpisaniu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Amortyzacja środków trwałych wytworzonych we własnym zakresie
Inną kwestią jest to, że wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej środki trwałe podlegają amortyzacji, a dla niej konieczne jest określenie podstawy obliczenia odpisów amortyzacyjnych, czyli wartości początkowej. Jest ona ustalana na różne sposoby.
W przypadku gdy mamy do czynienia z takimi składnikami majątku, które zostały wytworzone we własnym zakresie, ich wartością początkową z reguły jest koszt wytworzenia. Ustala się go na podstawie art. 22g ust.4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawy o PIT). Za koszt wytworzenia w świetle tego artykułu uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych:
- rzeczowych składników majątku
- wykorzystanych usług obcych.
Do tego ujmuje się jeszcze koszty wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Natomiast w poczet takiej wartości nie wlicza się wartości własnej pracy podatnika, jego współmałżonka czy dzieci, kosztów ogólnych zarządu, sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w tym odsetek od pożyczek i kredytów, prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
Nie ma natomiast znaczenia dla określenia kosztu wytworzenia środka trwałego to, jakie było źródło finansowania wydatku na to wytworzenie.
W szczególnych przypadkach, opisanych w art. 22g ust. 9 oraz art. 22n ustawy o PIT, można ustalić koszt wytworzenia swojego środka trwałego na podstawie szacunków, z wykorzystaniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.