Dofinansowanie spółki z o.o. przez wspólników

Podjęcie decyzji o dofinansowaniu spółki powinno zostać poprzedzone dokładną analizą skutków podatkowych. Przedsiębiorcy, którzy podejmują decyzje o dokapitalizowaniu firmy kierują się różnymi celami: czy to na przykład uniknięciem upadłości, czy realizacją strategii rozwoju, jednak zestaw środków, które mogą wspomóc przedsiębiorstwo jest wspólny dla wszystkich.

Podstawowymi sposobami zasilenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, są: dopłaty, podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczka.

Wspomniane dopłaty są niejako zobowiązaniem wspólnika wobec spółki i powinny przyjmować formę pieniężną. Z definicji dopłat jasno wynika ich charakter oraz, że nie są one wkładem wspólnika do spółki. Samo wniesienie dopłat nie spowoduje zwiększenia wielkości kapitału zakładowego, ani wzrostu działów wspólnika tej spółki. Samo wniesienie dopłat przynosi skutek w formie zwiększenia się majątku spółki. Dopłaty, jako forma dofinansowania, mogą być wnoszone na dowolne cele- nie ma ograniczeń w przepisach co do tej kwestii. Kodeks spółek handlowych zwraca jedynie uwagę, ze dopłaty mogą być wnoszone przez wspólników w celu pokrycia strat bilansowych.

Możliwość dokonywania dopłat przez wspólników powinna być określona w umowie spółki. Wówczas, gdy w umowie nie ma takiej wzmianki, to wspólnicy nie mogą dokonywać dopłat tylko i wyłącznie w oparciu o stosowną uchwałę. W przypadku, gdy pierwotna treść umowy spółki nie zawiera obowiązku dopłat, można zmienić jej postanowienia. Taka zmiana wymaga zgody wszystkich wspólników. Zgoda wszystkich wspólników wynika z art., 246 Kodeksu spółek handlowych.

Ponadto istnienie obowiązku dopłat, które jest określone w umowie, powinno również dotyczyć granic liczbowych określonych w stosunku do jednego udziału. Wysokość dopłat zawsze uzależniona jest od wartości udziałów i proporcjonalna wobec nich. Obowiązek uiszczenia dopłat dotyczy wszystkich wspólników i nie ma od tego obowiązku uchylenia (nie można żadnego ze wspólników wyłączyć z tego obowiązku).

Dopłaty mogą podlegać zwrotowi, wówczas, gdy są zrealizowane. Warunkiem jest ogłoszenie odpowiedniej decyzji w terminie miesiąca przed planowaniem dokonania takiego zwrotu. Kolejnym warunkiem dokonania zwrotu dopłat wspólnikom jest ich przeznaczenie na inny cel, niż pokrycie straty bilansowej. Jeżeli dopłaty poszły właśnie na ten cel – ich zwrot nie jest możliwy.

Wniesienie dopłat przez wspólników jest w porównaniu z podwyższeniem kapitału dużo łatwiejszą forma dofinansowania spółki. Jednak mogą one dotyczyć tylko i wyłącznie wspólników, a nie osób „z zewnątrz”. Wybór tej formy „z punktu widzenia wspólników” zależy od możliwości zwrócenia wniesionych dopłat lub jej braku.

Kolejnym sposobem dofinansowania spółek z o.o. jest podwyższenia kapitału zakładowego. Tego rodzaju podwyższenia polega na zwiększeniu wartości nominalnej udziałów istniejących lub utworzeniu nowych udziałów.

Kodeks prawa handlowego, poruszając kwestię podwyższenia kapitału zakładowego, dopuszcza odbycie się w oparciu o dotychczas obowiązujące postanowienia umowy spółki lub w drodze zmian tej umowy. Możliwość zaistnienia pierwszego sposobu podwyższenia kapitału zakładowego wymaga wskazania w umowie maksymalnej wysokości podwyższenia wraz z terminem w jakim może ono nastąpić. Forma aktu notarialnego, w przypadku uchwał wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego, nie jest wymagana.

Wówczas, gdy w treści umowy spółki nie ma mowy o możliwości podwyższenia kapitału zakładowego, zgromadzenie wspólników musi podjąć uchwałę notarialnie zaprotokołowaną.

Proces podwyższania kapitału może być dokonany poprzez podwyższenie wartości już istniejących udziałów lub obejmowanie nowych udziałów. Dokonywanie podwyższenia kapitału w trybie zwykłym, umożliwia objęcie udziałów przez istniejących lub nowych wspólników. Ważnym jest jednak jedna kwestia – o ile umowa spółki nie stanowi inaczej – że dotychczasowi wspólnicy maja pierwszeństwo do udziałów. Ich oświadczenie powinno być złożone w terminie miesiąca od dnia wezwania ich przez zarząd do skorzystania z prawa pierwszeństwa. Natomiast już oświadczenie o objęciu nowych udziałów, czy też o podwyższeniu wartości udziałów już istniejących wymaga formy aktu notarialnego.

Jeżeli, podwyższenie kapitału odbywa się poprzez tryb uproszczony, wówczas nowe udziały mogą dostać tylko i wyłącznie już istniejący wspólnicy. Oświadczenie o objęciu udziałów wspólnicy muszą złożyć w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Na kolejny etap podwyższenia kapitału, składa się rejestracja procesu w sądzie rejestrowym, która dokonywana jest na wniosek. Jeżeli wpis w rejestrze jest już dokonany, wówczas dochodzi do podwyższenia kapitału zakładowego.

Całkowity proces podwyższenia kapitału zakładowego związany jest z poniesieniem wydatków z tego tytułu. Wśród opłat jest opłata za dokonanie zmiany wpisu w KRS, opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, taksa notarialna za sporządzenie protokołu, który dokumentuje podwyższenie kapitału oraz za sporządzenie aktu notarialnego, który zawiera oświadczenie o objęciu udziałów.

Porównując podwyższenie kapitału zakładowego do dopłat, czy pożyczki – jest to proces dosyć sformalizowany, ale z kolei jego zaletą jest umożliwienie wnoszenia wkładu w różnych postaciach (nie tylko pieniężnych, jak było to w przypadku dopłat).Ponadto, podwyższony kapitał może zostać pokryty przez wkład wniesiony rzez osobę „z zewnątrz”. Natomiast wadą tego sposobu jest skomplikowana procedura zwrotu wkładu.

Pożyczka jest kolejną formą, która może stanowić dofinansowanie działalności przedsiębiorstwa. Umowa pożyczki polega na tym, ze pożyczkodawca zobowiązuje się do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy kreślonej ilości pieniędzy lub rzeczy, które oznaczone są tylko co do gatunku. Natomiast pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy lub taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W zasadzie pożyczka nie ma charakteru odpłatnego. Dlatego też ewentualne wynagrodzenie musi wynikać z treści umowy.

Wobec instytucji pożyczki udzielanej przez wspólnika spółce, w kodeksie spółek handlowych istnieje przepis, zgodnie z którym wierzytelność wspólnika z tytułu pożyczki udzielonej spółce uważa się za jego wkład do spółki w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy pożyczki. Wspomniany wpis jest pewnym ograniczeniem ochrony kapitału własnego wspólnika. Wspólnik udzielający pożyczki spółce powinien przepis ten brać pod uwagę, głównie wtedy, gdy dofinansowuje spółkę celem uniknięcia jej upadłości.

Podjęcie decyzji o wyborze dofinansowania spółki powinno mieścić się w ramach realizacji strategii działania spółki. Dlatego też przed wyborem należy przeanalizować wszystkie okoliczności, które mają wpływ na późniejszą sytuacje firmy.

Jak już wspomniano na wstępie, przy dokonaniu wyboru sposobu dofinansowani spółki, należy dokonać analizy przyszłych skutków podatkowych. Błędne określenie sytuacji może spowodować, ze pozyskane środki nie pokryją całkowicie celu, na który zostały pozyskane.